DAP dan PRU 13: Mampukah DAP bina imej lebih inklusif?

 Oleh FARISH A NOOR

Ketika Pilihan Raya Umum ke-13 semakin hampir, timbul spekulasi oleh penganalisis tentang sama ada negara ini akan menyaksikan kemunculan politik sistem dua parti. Sejak 1975 Malaysia ditadbir oleh parti-parti yang membentuk sebuah pakatan, pada mulanya sebagai Perikatan (1957-1974) dan kemudian sebagai Barisan Nasional (1974-2013). Parti-parti pembangkang, walau bagaimanapun, bergerak sendiri dan setakat ini tidak dapat menubuhkan blok lawan yang kohesif.

Antara parti pembangkang yang menonjol hari ini ialah DAP, yang ditubuhkan pada pertengahan 1960-an. DAP mendakwa berhaluan kiri sederhana dan sekular, tetapi sejak 1960-an lebih diterima pengundi berketurunan Cina. Pencapaiannya bergantung pada kemampuannya bercakap bagi pihak bukan Melayu dan juga pada kekuatan dan kelemahan pesaing utamanya, MCA. Dari sudut pencapaian dalam pilihan raya, DAP menyaksikan rekod bercampur-campur.

Dalam pilihan raya tahun 1969 DAP mendapat perhatian apabila menang 13 kerusi parlimen, jumlah sama dimenangi pesaingnya, MCA. Sejak awal lagi DAP sudah jelas dilihat sebagai ancaman bukan terhadap Umno, tetapi kepada MCA, dalam merebut pengundi Cina. Pada tahun 1974 DAP menang sembilan kerusi (sementara MCA menambah 19) dan meningkatkan kedudukan pada 1978 apabila menang 16 kerusi. Pencapaian DAP merosot pada 1982 apabila ia memenangi sembilan kerusi, dan mencapai kemuncaknya pada 1986 dengan mendapat 24 kerusi parlimen. Pada 1990 DAP memenangi 20 kerusi, tetapi hanya menang sembilan pada 1995. Sejak 1999 kerusi parlimen DAP terus meningkat: daripada 10 pada 1999, 12 pada 2004, kepada 28 pada 2008. Kerusi dimenangi DAP sejak 1999 hingga 2008 sebahagiannya secara langsung dirampas daripada MCA, yang terus menyaksikan kemerosotan kerusi parlimen.

Beberapa penilaian boleh dibuat berhubung peluang DAP dalam pilihan raya akan datang berdasarkan pencapaiannya dalam pilihan raya setakat ini: Pertama, dapat diperhatikan sejak pilihan raya 1969 hingga awal 2000-an, DAP telah telah mensasarkan MCA dalam strategi jangka panjangnya memenangi sokongan kaum Cina. Walaupun mendakwa berhaluan kiri sederhana dan sekular, DAP telah memperjuangkan beberapa hal yang bersifat komunal, termasuk memperjuangkan sekolah vernakular untuk bukan Melayu dan menuntut lebih perwakilan bagi bukan Bimuputera di pentas politik.

Semasa 1980-an hingga 1990-an DAP ialah antara pengkritik paling keras dasar Islamisasi di negara ini, yang bermakna ia tidak boleh sehaluan dengan sebuah lagi parti pembangkang yang besar di Malaysia, PAS. Ketika PAS sedang hebat berkempen untuk menubuhkan negara Islam di Malaysia, DAP secara konsisten menentang dan hasilnya dituai dalam pilihan raya 1986 – apabila PAS hanya menang satu kerusi parlimen dan DAP memenangi 24 kerusi.

Kedua, sebahagiannya disebabkan sifat politik Malaysia yang berasaskan kaum, DAP mula menyedari sumber undi utama mereka ialah pengundi bukan Melayu. Tetapi ini jga bermakna DAP tidak boleh mencapai kuasa di peringkat persekutuan tanpa menyertai pakatan politik yang boleh memenangi sokongan pengundi yang lebih meluas. Hal ini tidak dapat dilaksanakan pada tahun-tahun 1960-an hingga 2000 kerana DAP tidak dapat bekerjasama dengan PAS, yang mempunyai agenda negara Islam yang ditentang kuat DAP.

Hanya sejak 2004 DAP mula membina jambatan dengan parti-parti lain, terutama PAS dan PKR, pertama kali semasa kewujudan singkat Barisan Alternatif dan sekarang dalam gabungan Pakatan Rakyat. Walaupun dinafikan pemimpin-pemimpin parti pembangkang, wujud perbezaan mendalam antara parti yang masih tidak dapat diselesaikan.

Perbezaan mendalam antara ideologi berbeza ini dijelaskan lagi melalui kontroversi ucapan Hari Natal oleh pemimpin DAP dan Ketua Menteri Pulau Pinang Lim Guan Eng, yang mempertahankan penggunaan nama “Allah” dalam Injil berbahasa Melayu di Malaysia Timur. Pemimpin DAP itu dituduh oleh penentangnya sebagai melakukan provokasi terhadap sensitiviti Muslim tetapi pada mulanya dipertahankan oleh sekutunya PAS. Walau bagaimanapun, kemudian, PAS menarik balik sokongan ekoran keputusan majlis syuranya, yang mentakrifkan matlamat asas parti, menyatakan yang terjemahan “Allah” dalam Injil berbahasa Melayu boleh menyebabkan kekeliruan.

Isu ini, yang dimainkan di media, telah menunjukkan kerapuhan gabungan Pakatan Rakyat pada masa-masa tertentu. Pemimpin-pemimpin DAP juga secara konsisten telah menegaskan tidak akan menyokong penubuhan sebuah negara Islam di negara ini, pendirian yang mencetuskan kemarahan konservatif dalam PAS.

Ketiga, masih belum pasti sama ada DAP boleh membina semula imejnya sebagai sebuah parti Cina untuk menjadi lebih pluralistik dan inklusif yang boleh menarik semua kumpulan etnik di negara ini. Malah, pemilihan parti DAP yang lalu menyaksikan semua pemimpin Melayu gagal dipilih ke kepimpinan utama parti sehingga memaksa setiausaha agung mencalonkan dua daripada mereka ke Jawatankuasa Eksekutif Pusat. Kecuali Pengerusi DAP Karpal Singh, kebanyakan pemimpin parti DAP berbangsa Cina, mengukuhkan lagi persepsi yang ia ialah sebuah parti Cina. DAP bakal meletakkan calon menentang lawan dari parti MCA dalam pilihan raya nanti. 

Walaupun keputusan pilihan raya akan datang masih belum pasti, jelas bahawa DAP berhasrat terus kekal dalam gabungan PR kerana pakatan ini sahajalah yang boleh membawanya mencapai kuasa di peringkat persekutuan. Ini bermakna sekiranya PR berjaya berkuasa di peringkat persekutuan, DAP perlu mengimbangi tuntutan penyokongnya dengan aspirasi seluruh pakatan.

Ini mungkin memerlukan DAP menerima beberapa tuntutan Islamis PAS, tetapi tindakan ini juga akan membangkitkan kemarahan pengundi tradisional DAP yang terdiri daripada sebahagian besarnya bukan Melayu dan bukan Muslim.

Dr Farish A Noor ialah profesor madya di Sekolah Kajian Antarabangsa S Rajaratnam di Universiti Teknologi Nanyang, Singapura. Artikel ini, diterjemahkan oleh SiasahDaily dan dipetik daripada laman RSIS Commentaries dengan tajuk asal Malaysia's 13th General Election: Prospects and Challenges for DAP.

Nick Xenophon tidak bantu Pakatan Rakyat

Nick Xenophon, senator dari Australia yang dihalang memasuki Malaysia tempoh hari tidak membantu usaha Pakatan Rakyat dalam menuntut proses demokratik yang lebih baik, malah kelihatan lebih menjejaskan usaha PR ini.

Sokongan kuat Xenophon kepada PR, dan hubungan akrab beliau dengan Datuk Seri Anwar Ibrahim memudahkan pemerintah membuat kaitan sokongan asing terhadap parti-parti PR.

Editor luar negara akhbar The Australian, Greg Sheridan membuat kenyataan yang wajar dalam tulisannya mengkritik Xenophon, kerana Xenophon telah menunjukkan sokongan yang sangat kuat kepada Anwar dan PR.

Tindakan ini sama dengan tindakan John Malott, bekas duta AS ke Malaysia yang menampakkan sokongan sangat kuat kepada Anwat hingga berterusan menghantar tulisan ke media untuk menunjukkan sokongan kepada Anwar dan kebencian kepada pemerintah Barisan Nasional, sehingga memudahkan tuduhan bantuan asing dilemparkan kepada PR.

Tindakan Xenophon telah mencetuskan sedikit ketegangan dalam hubungan Kuala Lumpur-Canberra, tetapi berjaya dikawal dengan cepat, termasuk melalui kenyataan Menteri Hal Ehwal Luar Australia, Bob Carr, yang walaupun mengkritik halangan kemasukan itu, menegaskan hubungan kedua-dua negara kekal baik.

Dalam hal ini, kerajaan Australia kelihatan berusaha untuk tidak mengeruhkan lagi suasana, mungkin kerana menyedari tindakan berlebihan oleh Xenophon dan supaya tidak terseret dalam satu krisis yang tidak perlu, lebih-lebih lagi dalam keadaan sekarang, ketika beberapa kerjasama penting sedang dibina melibatkan kedua-dua negara.

Dalam keadaan ini juga, Canberra tidak mahu mengambil risiko dengan menunjukkan sokongan kepada gabungan PR secara terbuka, walaupun mungkin bersetuju dengan banyak pendirian gabungan itu.

Carr sebelum ini menolak untuk terlibat dalam membantu memastikan pilihan raya di Malaysia berjalan dengan bersih, atas permintaan Anwar sendiri.

"Pilihan raya Malaysia ialah hal rakyat Malaysia. Sangat sukar untuk Australia berbuat apa-apa tentang bagaimana pilihan raya tersebut dijalankan, seperti juga sukar untuk Malaysia atau mana-mana kerajaan mempengaruhi pilihan raya di Australia. Kita bukan pihak berkuasa pilihan raya di Malaysia," kata Carr dalam satu wawancara dengan Perbadanan Penyiaran Australia, ABC.

Episod ini juga memperlihatkan usaha untuk menarik sokongan daripada negara-negara maju, sebagai persediaan menghadapi Pilihan Raya Umum ke-13 nanti yang dijangka sengit.


Kerajaan-kerajaan asing seperti Australia ini dinilai sebagai berkredibiliti dan dapat diterima pandangan mereka terhadap proses pilihan raya di negara ini.

PAS dan PRU 13: Cabaran mengimbangi idealisme dan pragmatisme

Oleh FARISH A NOOR

Kontroversi berhubung penggunaan nama "Allah" oleh Kristian di Malaysia telah menimbulkan pelbagai persoalan tentang impaknya terhadap strategi politik parti Islam, PAS, menjelang Pilihan Raya Umum ke-13 yang dijangka bila-bila masa daripada sekarang hingga 28 April tahun ini.

Liputan meluas isu nama Allah di Malaysia dihangatkan kembali oleh ucapan pemimpin DAP dan Ketua Menteri Pulau Pinang Lim Guan Eng semasa sambutan Hari Natal pada Disember lalu. Tindakannya mempertahankan penggunaan nama Allah oleh bukan Muslim untuk menterjemah "Tuhan" menerima reaksi keras daripada sesetengah pihak yang tegas mempertahankan kalimah Allah perlu dikhaskan untuk penggunaan Muslim sahaja. Sekutu DAP, PAS pada mulanya menyokong pendirian Lim tetapi mengubah pendirian apabila majlis syura parti itu mengumumkan nama Allah hanya boleh digunakan oleh Muslim sahaja.

Perkembangan ini telah menarik perhatian sekali lagi kepada perbezaan dan jurang dalam gabungan pembangkang persekutuan Pakatan Rakyat dan dalam PAS sendiri, antara ulama yang konservatif dan kelompok yang disebut sebagai "progresif" yang juga digelar "faksi Erdogan." Debat yang tercetus ketika pilihan raya umum semakin hampir ini menimbulkan persoalan tentang prestasi PAS dalam pilihan raya nanti, dan sama ada pihak Islamis akan dapat berkuasa nanti. Untuk menjawab soalan ini, perlu diperhatikan pencapaian pilihan raya PAS sejak penubuhannya pada 1951, dan turun naik popularitinya sepanjang enam dekad lalu.

Sejak pilihan raya 1955, pencapaian PAS bercampur-campur: Tahun itu PAS memenangi satu kerusi; pada pilihan raya parlimen selepas merdeka pada 1959 PAS memenangi 13 kerusi; 1964 sembilan kerusi; dan 1969 PAS menang 12 kerusi. Selepas tempoh singkat sebagai ahli gabungan pemerintah Barisan Nasional pada pilihan raya 1974, PAS sekali lagi bertanding bersendirian, mendapat lima kerusi pada 1978 dan 1982 dan satu kerusi pada 1986. PAS memenangi tujuh kerusi pada 1990 dan 1995; dan memenangi 27 kerusi pada 1999; tujuh kerusi pada 2004 dan 23 kerusi pada 2008.

Dapat diperhatikan PAS menunjukkan prestasi baik pada 1969, 1990, 1995, 1999 dan 2008 semasa menjadi ahli gabungan yang lebih besar. Pada 1990 dan 1995, ia menyertai pakatan dengan Semangat 46 sebagai Angkatan Perpaduan Ummah dan pada 2008, ia bersekutu dengan PKR dan DAP menubuhkan Barisan Alternatif. PAS hanya menang satu kerusi dalam pilihan raya 1986 dan tujuh kerusi dalam pilihan raya 2004, semasa bertanding bersendirian dan platform politiknya dinilai sebagai radikal dan berpotensi mencetuskan konfrontasi.

Dua kesimpulan boleh dibuat daripada pemerhatian pencapaian PAS dalam pilihan raya setakat ini: Pertama, PAS tidak dapat meraih kuasa di peringkat persekutuan sekiranya tidak bersama satu pakatan. Malah, semasa menjadi sebahagian pemerintah pada tahun 1970-an, ia sebahagian gabungan BN. Disebabkan landskap etnik Malaysia yang 60 peratus terdiri daripada orang Melayu dan etnik Bumiputera lain, PAS - seperti juga parti politik Malaysia lain yang beraspirasi nasional - perlu mempunyai sekutu daripada pelbagai parti dan menjadi sebahagian satu pakatan.

Pada masa sama, sifat pengundi Malaysia, yang berbeza kepentingan berdasarkan etnik, bahasa dan agama, menjadikan satu parti berkuasa tanpa sokongan parti berasas etnik atau agama sebagai sekutu sesuatu yang mustahil. Hal ini terpakai pada PAS dan parti-parti lain: Malah Umno yang kekal sebagai parti terbesar di negara ini juga bergantung kepada sekutu dalam BN.

Kedua, proses tawar menawar antara etnik di Malaysia bermakna mana-mana parti yang bercita-cita berkuasa di peringkat nasional perlu memenuhi keperluan dan permintaan pengundi Malaysia secara keseluruhan, dan tidak mencetuskan kemarahan mana-mana kumpulan etnik atau agama dalam negara. Seperti diperhatikan pada pilihan raya umum pertengahan 1980-an, pencapaian terburuk PAS berlaku semasa parti ini kelihatan terlalu radikal dan dipengaruhi retorik dan taktik parti-parti Islamis sedunia, sejurus selepas tercetus revolusi di Iran.

Pada 2004, PAS menyaksikan pencapaian terburuk selepas pemimpinnya secara terbuka menunjukkan sokongan kepada Taliban dan mewajarkan "jihad" terhadap Barat. Ini menunjukkan pengundi Malaysia, termasuk Melayu-Muslim yang membentuk majoriti, tidak berkecenderungan untuk menyokong parti politik yang mengambil pendekatan radikal dan mengartikulasi jalan revolusi menuju kuasa. Dalam hal ini, pengundi Malaysia kekal menjadi kuasa moderat yang mengimbangi retorik dan cita-cita parti-parti politik di negara ini.

PAS pada masa ini kelihatan bertekad untuk kekal dalam politik pakatan dan tidak menunjukkan kesediaan meninggalkan Pakatan Rakyat. Walau bagaimanapun, tuntutan segme konservatif dalam parti juga akan ditangani pada masa sama kepimpinan parti berusaha mencapai kuasa sebagai sebahagian satu pakatan pelbagai etnik dan agama.

Persoalan tentang bagaimana tuntutan kelompok konservatif dalam parti akan ditangani sekiranya PAS berkuasa, masih terbuka. Isu panas daripada penguatkuasaan peraturan Islam hingga kepada tindakan mengawal moral masih menjadi hal yang perlu ditangani oleh gabungan PR. Di sinilah dilema PAS: Ia tidak boleh mencapai kuasa di peringkat persekutuan melainkan kekal dalam gabungan, tetapi ia tidak dapat mencapai matlamat penubuhan negara Islam selama menjadi ahli pakatan.

Cara PAS menangani "isu nama Allah" memberi petunjuk politik yang bakal dimainkan oleh PAS sekiranya gabungan PR berkuasa. PAS dijangka kekal dalam gabungan PR kerana pakatan ini membolehkannya mencapai kuasa. Tetapi kekal dalam pakatan juga akan mencetuskan persaingan dalaman melibatkan kelompok konservatif dan progresif dalam parti.

Konflik dalaman ini sukar untuk diselesaikan walaupun ia dapat berkuasa di peringkat persekutuan, kerana sentiasa ada kemungkinan tuntutan untuk berusaha mencapai matlamat asal perjuangan yang telah ditentukan sejak tahun-tahun 1950-an. Permintaan-permintaan itu, walau bagaimanapun, tidak dapat dipenuhi tanpa mengakibatkan hakisan sokongan daripada sekutu PAS dalam pakatan. Maka kompromi perlu memandu politik seharian PAS, sementara kepimpinan parti berusaha menangani cabaran sukar mengimbangi pragmatisme dan idealisme politik.

Dr Farish A Noor ialah profesor madya di Sekolah Kajian Antarabangsa S Rajaratnam di Universiti Teknologi Nanyang, Singapura. Artikel ini, diterjemahkan oleh SiasahDaily dan dipetik daripada laman RSIS Commentaries dengan tajuk asal 13th Malaysian General Election: Prospects and Challenges for PAS.